Wat het verschil is tussen een pelgrimage en een bedevaart.

Marcel Hubers

‘Oh je bent op bedevaart geweest naar Santiago?’ ‘Nee. Wel vier keer op pelgrimage’ ‘is dat dan niet hetzelfde?’ Nee, dat is niet hetzelfde. Laat mij het uitleggen: Op bedevaart gaan doe je met een hele groep. Je laten vervoeren is toegestaan. Dit onder leiding van een geestelijke, zoals een pastoor, paters, nonnen of een kapelaan. Deze gaat dan de groep voor naar het bedevaartsoord of door een dorp of stad trekkend met een relikwie. Iedereen is dan devoot bezig met bidden. Je kunt dicht bij huis blijven en een zondag naar Handel of Kevelaer beevaarten. Naar Lourdes gebeurt dat vaak met een trein vol met gelovigen, zieken of gehandicapten die dan genezing hopen te vinden in het dorp. Aan boord is er geestelijke bijstand die regelmatig mariagebeden of onzevaders door de boordintercom laten horen. Het initiatief ligt dan bij de geestelijken die het organiseren en, niet onbelangrijk, controleren. Bij een pelgrimage gaat het initiatief uit van de pelgrims zelf, die hun zaakjes regelen, een crédential aanvragen en gewoon gaan op een afgesproken tijdstip. De Camino begint bij je voordeur als je besluit te vertrekken, is het gezegde. Je pakt een bekende of minder bekende route, en vertrekt naar bijvoorbeeld Rome, Santiago of Jeruzalem. Dat doe je dan op eigen kracht, behalve als je een zee moet oversteken.

Bedevaart in Polen

Dat stuk doe je met een schip. Jeruzalem lag in de middeleeuwen Oultremér, Over de zee. Veel pelgrims zagen dan een groot deel van de bekende wereld en maakten dan kennis met andere volken, talen, culturen en zelfs religies. Men maakt kennis met de orthodoxe kerk, het Jodendom en de Islam. Ongecontroleerd door de clerus! Veel pelgrims kwamen dan ook wereldwijzer terug van hun pelgrimage, met vreemde relikwieën en de pastoor onwelgevallige ideeën. Iemand die de pastoor vertelt dat het hoofd van Sint Jacob nog in Jeruzalem is en zijn lichaam in Santiago! En dat ze monniken hebben zien vechten in de Heilig Grafkerk. Wat een betweters! Ze hadden liever bedevaartgangers dan pelgrims. Alhoewel, mijn oma zaliger is naar Lourdes met de trein op bedevaart gegaan in de jaren ‘50. Twee ooms gingen haar achterna met een pas gekochte Renault Dauphine. Ze hadden het in Lourdes na een dag wel gezien en trokken naar Jaca in Spanje. Drank was daar guldens- en knakenwerk en de Spaanse douane hield siësta. Maar nu de twee grenzen over naar Nederland! Oplossing: alle drank in een grote hutkoffer en oma wijs gemaakt dat het Lourdeswater was. En warempel, ze zei het zo stellig dat geen enkele douanier er aan twijfelde. “Madam, is dat uwen valies?’ ‘Ja, da’s mien koffer.’ ‘Wat zit er in dieën valies?’ ‘Lourdeswater vúr ons ganse familie.’ ‘Awel madam, goede reis,’ Wat een oud vrouwtje met een oprechte, vrome instelling niet allemaal kan bewerkstelligen! En kan meesmokkelen! Pas thuis werd de koffer open gemaakt door mijn vader, die de pungelarij ontdekte. Wees gerust, ooms kregen te maken met de harde stok en de vrome woede van oma. Jaren achtereen werd er in de familie bij gelegenheden als verjaardagen en feestdagen nog devoot Lourdeswater genuttigd. Dank aan het rijke Roomse leven!